La 5-a klaso de la Øenerala Lernejo n-ro 1 en Biksado (Kovasna provinco, Rumanujo) partoprenis nacian konkurson, prezentante Projekton INTERKULTURO (ILEI/UEA), en kiu øi partoprenas. Rezulte ilia propono estas konsiderata la plej bona projekto kaj pro tio ili ¼us gajnis komput-laborejon, konsistanta el 5 komputiloj kun ligo al Interreto. La 25 gelernantoj memkompreneble tre feliæiøis pro tio, æar estante la unuaj aliøintoj en la mondo en la interreta Kvazaýlernejo "Tibor Sekelj", kie nun partoprenas 92 klasoj el æiuj kontinentoj, øis nun ili povis interrilati kun la alilandaj kamaradoj nur per malrapidega papera korespondado. En tiu lernejo jam ekde pluraj jaroj tre lerte agas la instruisto Mihai TRIFOI, kiu aranøis tie eæ etan E-muzeon. Vere ili meritas tian kuraøigon kaj subtenon.

Por tiuj, kiuj volus gratuli aý kontakti la gajnintojn, ilia freþa retadreso estas <pg024@xnet.ro>, kaj la paper-adreso: Scoala Generala Nr.1, RO-4038 BIXAD, Jud. Covasna, Rumanujo.

Estimata kolego,

nun, en la komenco de realigado de nia grava iniciato permesu al mi saluti vin en la nomo de la tuta estraro de ILEI, kaj speciale de la Lerneja Komisiono, samtempe dezirante al vi sukcesojn en via laýdinda agado, kiu celas alproksimigi geknabojn de diversaj nacioj, rasoj, religioj kaj lingvoj.

Konsciu, ke vi estas pioniro de nobla ideo pri harmonia estonteco inda je la nomo de homo. Faru æion eblan por igi viajn lecionojn modelo de amika kunagado en toleremo kaj amo al la homfrato. Instruu la klasanojn en la spirito de reciprokaj respekto kaj helpemo. Permesu, ke denaska scivolemo kaj vigla fantazio plenigu la instruhorojn.

Konsciu, ke vi agadas ne sola, kolegoj en aliaj landoj kaj kontinentoj laboras fervore por efektivigi la saman celon: eduki infanojn por paca estonteco. Ili estas pretaj helpi vin, se vi laciøus aý perdus la elanon.

Tiel same kun granda atento sekvas vian laboron kaj bonintence povas interveni (je via peto) la Komisiono kaj la Estraro, en kies nomo mi, prezidanto de ILEI, nun parolas.

Konsciu, ke la diferencoj inter niaj klasoj estas grandegaj. Dum por vi Interreto eble estas jam æiutaga banala¼o, via kolego en Afriko instruas en lernejo sen vera konstrua¼o, en malkomfortaj cirkonstancoj.

Komprenigu al viaj lernantoj ke, malgraý kriaj diferencoj, bonaj homoj deziras ekkoni unu la alian, interamikiøi kaj helpi laý siaj kapabloj.

Seræu kontakton kun viaj kolegoj kaj instigu la klasanojn agi same.

Ne forgesu ke nur aktiva agado kondukas al sukceso kaj longdaýraj scioj.

Oni preferas agemajn simplulojn ol pasivajn saøulojn.

Sukcesplenan laboron deziras

Principe la unua laborperiodo iras de la nuna septembro (1999) øis la fino de februaro 2000.

A1) eklerno de la Internacia Lingvo (Esperanto), por plej baldaý interkomuniki kun alilandaj klasoj;

A2) publika sinprezento de æiu klaso, antaý la ceteraj klasoj de la kvazaýlernejo "Tibor Sekelj";

A3) elekto de esplortemo kaj partneraj klasoj, por posta kunlaborado dum la dua periodo.

B1) Dum la dua laborperiodo (ekde marto øis aýgusto 2000), surbaze de deziroj esprimitaj de la klasoj, kaj kompreneble konsiderante ilian lernejan þtupon, formiøos la kunlaborontaj klas-ringoj, tio estas malgrandaj grupoj da klasoj, kiuj interþanøos materialojn kaj informojn pri la interkonsentita esplortemo.

B2) En æiu klaso la geknaboj prilaboros la tiel kolektitajn informojn kaj produktos montreblajn materialojn (bildojn, tekstojn, aýda¼ojn) sendotajn por la fina laýtema ekspozicio.

B3) Samtempe, dum la dua periodo, daýros la lingva lernado, paralele kun la lingva praktikado.

1) OKULO, lernolibreto de Stefan MacGill kun bildoj de Monika Molnar (aparte ni havigos praktikajn informojn pri la favorpreza akirado).

2) JUNA AMIKO, internacia E revuo de ILEI por lernejanoj kaj komencantoj. Øi volas esti via presa parolilo, informu øin pri publigigindaj eventoj.

3) Kvazaýlernejo "Tibor Sekelj" (Interreta adreso http://lps.uniroma3.it/kler).

4) Internacia Pedagogia Revuo (IPR), kun eseaj artikoloj kaj informaj rubrikoj por la instruistoj.

A) por reta poþto:
INTERKULTURO <m.latorre@uniroma3.it>

B) por faksoj:
Projekto INTERKULTURO
Mauro La Torre
faksnum. +39 064452642

C) por normala (papera) poþto:
Projekto INTERKULTURO
Mauro La Torre
Via Castro Pretorio 20
IT 00185 Roma (Italujo)

---

---

Indiøenaj Popoloj estas la kuratoroj de netrotakseblaj naturaj kaj kulturaj valoroj.

Ili estas ankaý la portantoj de esencaj saøo kaj scio. Kaj tamen tre malmultaj registaroj konsideras ilin egalrangaj partneroj, aý eæ nur respektas iliajn elektojn aý apogas iliajn aspirojn.

La daýranta ruinigo de iliaj vivmedioj, iliaj lingvoj kaj iliaj mondoj, domaøas al ni æiuj. La Jardeko por la Indiøenaj Popoloj, proklamita de UN (1995-2004) þajnas ne bremsi tiun negativan evoluon.

Malgraý tio, la Organizoj de Indiøenaj Popoloj atingis rimarkindajn rezultojn dum la pasintaj jaroj!

Indiøenaj Popolaj devis æiam batali por siaj rajtoj. Æie en la mondo, ili staras antaý similaj viv-minacaj defioj. Multaj Organizoj de Indiøenaj Popoloj nun kunlaboras por teksi tutmondan reton, por inversigi la tajdon de detruo.

Ili konscias, ke pli intensa interþanøo de informoj, scioj kaj spertoj grave akcelus la disvastigon de kreemaj kaj efikaj alternativoj kaj tiel grave utilus al ili æiuj. Tamen, libera komunikado inter Indiøenaj Popoloj estas ankoraý limigita.

La manko de unu komuna lingvo kaj limigita aliro al moderna komunikado ludas decidan rolon en tio. La indiøenaj popoloj dependas, por siaj interkulturaj kontaktoj, grandparte je tradukistoj kaj interpretistoj, kio kaýzas konsiderindan perdon de tempo, mono kaj nuancoj. La uzo de ponto-lingvoj (ekzemple la angla, hispana, franca, aý rusa...) ne prezentas kontentigan alternativon je monda nivelo. Kiel la aferoj statas nun, reprezentantoj de Indiøenaj Popoloj ofte komunikas nur kun tiuj kiuj kapablas paroli la saman pontolingvon.

Do, kiel þanøi tion?

La projekto Indiøenaj dialogoj (ID) celas fortigi la Organizojn de Indiøenaj Popoloj, disponigante al ili la rimedojn por plena kaj rekta komunikado inter ili.

La kombino de Esperanto kaj modernaj komunikadaj sistemoj malfermos vojon por optimuma uzo kaj solida vastigo de internaciaj indiøenaj retoj.

Por atingi altkvalitan komunikadon je malaltaj kostoj, la kontaktpersonoj de Organizoj de Indiøenaj Popoloj devus lerni:

- paroli kaj skribi Esperanton flue;

- uzi fakson kaj retpoþton efike;

- enkonduki la uzon de tiuj kapabloj interne de siaj Organizoj.

Por ebligi tion, la projekto ID ofertas tri-semajnajn kursojn kun utiligo de la plej bonaj instrumetodoj.

ID esperas trejni 250 delegitojn antaý la jaro 2005.

La unua kurso por 20 partoprenantoj okazis en Nederlando de la 29a de aýgusto øis la 19a de septembro 1999.

- esti formintaj solidan kaj vastiøantan reton de proksimume 200 organizoj, sen komunikadaj limoj, kaj tiel esti rompintaj la lingvajn barojn inter si.

- esti lernintaj unu de la alia, pere de (virtuala) Indiøena Interkultura Universitato kiel, ekzemple, savi lingvon, observigi traktaton, protekti sian intelektan proprieton kaj sian naturan vivmedion.

- esti kreintaj Unuiøintajn Indiøenajn Naciojn, kiu akceptigus kaj observigus la Rajtojn de la Indiøenaj Popoloj de la Mondo

- oni povas lerni regi Esperanton multe pli rapide kaj bone ol la anglan, kaj ID celas rapide estigi veran komunikadon inter la membroj de la reto;

- la neýtraleco de Esperanto ebligas kontakton je bazo de egaleco kaj respektas la indiøenajn lingvojn; elekto de la angla malavantaøigus multajn ne-okcidentajn popolojn;

- Esperanto, dank' al øia sistemo de vortformado, estas pli taýga por esprimi konceptojn ligitajn al certa kulturo, kaj novajn estiøantajn per interkultura kunlaboro;

- fine, lerni Esperanton faciligas la akiron de aliaj fremdaj lingvoj.

Esperanto tiucele montriøas ora þlosilo.

Oni povus kompari Esperanton al Lego (konstru-ludo kun briketoj æiel kombineblaj): simpla, facile uzebla, sed kun senfinaj ebloj. Øi prezentas nekontesteblajn avantaøojn:

- øi estas surprize facile lernebla,

- øiaj gramatiko kaj prononco estas regulaj,

- novaj vortoj - tuj kompreneblaj - estas facile formeblaj laý deziro.

Post pli ol cent jaroj da intensa uzado fare de larøa kosmopolita komunumo, øi nun estas vivanta lingvo kun riæa literaturo. Øi estas libera de æia naciismo kaj estis projektita por kunligi la popolojn. Æiu kiu partoprenus Universalan Kongreson de Esperanto, estus konvinkita: 3500 delegitoj el 100 malsamaj landoj kaj eæ ne unu interpretisto!

Sufiæe multaj profesiaj retoj jam longtempe uzas Esperanton.

1. Tlingitoj el Alasko

2. Þoþonoj (Lakotoj) el Usono

3. Majaoj el Gvatemalo

4. Tuaregoj el Burkina-Faso

5. Mapuæoj el Æilio

6. Brunkaoj el Kostariko

7. Batvaoj el Ruando

8. Komioj el Rusio

9. Manipuraoj el Barato (Hinda Unio)

10. Bribrioj el Kostariko

11. Keæuoj el Ekvadoro

12. Sameoj el Rusio

13. Toaripioj (Papuoj) el Nov-Gvineo

14. Binandereoj (Papuoj) el Nov-Gvineo

15. Garasiaoj el Barato

16. Amazirgoj (Berberoj) el Maroko

17. Ogonioj el Niøerio

18. Dajakoj el Indonezio

19. Masaoj el Kenjo

20. Zooj el Majgaro, Bangladeþo, Barato

21. Þoroj el Rusio

22. Nenetoj el Rusio

23. Mariskiþoj el Rusio

24. Arunoj el Rusio

25. Kunaoj el Panamo

26. Aborigenoj el Aýstralio

27. Ainoj el Japanio

28. Janomanioj el Brazilo

29. Ajmaraoj el Bolivio

30. Terenaoj el Argentino

31. Inuitoj el Kanado

32. Japukoj el Rusio

33. Teleutoj el Rusio

34. Kalinaoj el Gvajano

35. Kojkojoj el Sud-Afriko

36. Mansioj el Rusio

37. Kareloj el Rusio

38. Vepsoj el Rusio

39. Pigmeoj el Kamerunio

40. Seminoloj el Florido (Usono)

41. Maorioj el Nov-Zelando

42. ... el Buginvilo

43. ... el la Salomaj Insuloj

44. ... el la Filipinaj Insuloj

......... kaj aliaj!

- UEA (Universala Esperanto Asocio);

- Instituto por Lernado kaj Lingvoj Narwal;

- Nederlanda Centro por Indiøenaj Popoloj NCIV;

- Internacia Instituto por Komunikado kaj Evoluo IICD;

- Institute for Global Education - Richard Schneider;

- Kris wordt vervolgd... - informoarkitektoj;

- Universitato de Amsterdam;

- Banko ASN;

- BankoTriodos;

- .........

- ÆU VI?

- Bessie Schadee & Sylvain Lelarge - Narwal

- Jose Carlos Morales: Brunkaa Indiano, membro de la Konsulta Grupo por la Internacia Jardeko por la Indiøenaj Popoloj de la Mondo æe la Unuiøintaj Nacioj

Certe øi estas tia, æar øi estas vere noviga, plena de potencialo kaj perfekte realigebla.

Vi povas partopreni en øi:

- enirante la vizion kaj kune realigante øin;

- kontaktigante nin kun simile agantaj individuoj kaj organizoj;

- igante vian entreprenon daýre apogi nin finance;

- prezentante nin al potencialaj sponsoroj;

- "adoptante" unu el la partoprenantoj, pagante ties kotizon por unu aý pluraj kurso-tagoj;

- helpante nin konstrui interretan strukturon (aparataro, programaro, provizistoj kaj ttt-paøo) kiu donos al la reto radikojn kaj flugilojn;

- financante vojaøbiletojn de la partoprenantoj

- .........

Nia celo estas trovi ne-indiøenajn organizojn, kiuj pretus financi æi tiun projekton plejparte.

a) Tio signifas apogi dum unu jaro unu (aý du) kontaktpersonojn de unu indiøena organiza¼o per

b) retpoþta korespondado dum kaj post lia/þia kurso (celante la plilernadon de Esperanto kaj la plibonigon de lia/þia tradukpovo);

c) tradukado dum la unua semajno de la kurso (vidu malsupre la datojn) de TTT-paøo verkita de la nova "nevo" aý "nevino";

d) tradukado aý tradukhelpado de postaj aldona¼oj aý novaj specifaj tekstoj dum tiu jaro (sciante ke, se la kvanto troiøas, la ID-organizantoj povas trovi helpon);

e) daýra reciproka informado kune kun la ID-organizantoj por pridiskuti la progresojn;

f) respekto de la konfidenco.

a) Kompreni la ID-vizion kaj subtenemi øin;

b) Havi la materialon kaj la kapablon por bonkvalite retpoþti;

c) Havi bonan pedagogian senton;

d) Paroli la pontlingvon de sia nevo aý nevino por pli bona kompreno de la lernprocezo kaj por kapabli traduki;

e) Havi la tempon (nepre dum la unua semajno de la kurso);

f) Verki pontlingve kaj esperante mallongan prezenton de si mem (maksimume unu duonpaøo, kaj kun foto).

a) Per daýra informado pri la bonfarto de la projekto (atinga¼oj pro la projekto, novaj kunlaborantaj popoloj, disvolviøo de la projekto, ktp);

b) Per tuja (re)ag(ad)o kiam onklo aý onklino helpon aý konsilon petas;

c) Per konsideri ilin anojn de la teamo, kaj atenti iliajn sugestojn.

1) De la 29-a de aýgusto øis la 18-a de septembro 1999

2) De la 21-a de novembro øis la 12-a de decembro 1999

3) De la 21-a de majo øis la 11-a de junio 2000

4) De la 6-a øis la 26-a de aýgusto 2000

- Nomo:

- Antaýnomo:

- Adreso:

- Telefonnumero:

- Faksnumero:

- Retpoþta adreso:

- Okupo:

- Sperto kiel E-parolanto:

- Sperto kiel (profesia aý neprofesia) instruisto:

- Lingvoj (flue) parolataj:

Mi volonte onkliøas por la unua/ dua/ tria kurso.

Kiel oni povas imagi, Bessie Schadee kaj Sylvain Lelarge renkontis ne nur simpation sed ankaý fortajn dubojn pri la realigebleco de la projekto, kiam ili komencis prezenti øin al eblaj partneroj. Tamen jam en oktobro 1998 la Estraro de UEA decidis apogi la projekton kaj asignis al øi aýspiciojn de UEA. Esperantistoj en pli ol dek landoj envolviøis en ID ekz. per tradukado de kursotekstoj kaj kiel "geonkloj", kiuj rete korespondas kun la kursanoj por ke ili spertiøu en la lingvouzo.

La nelacigeblaj gvidantoj de Narwal sukcesis varbi por la projekto plurajn ne-Esperantajn partnerojn kaj sponsorojn.

La unua kurso estis la unua granda sukceso de la projekto. Øi havis 22 lernantojn. Ili reprezentis indiøenajn organiza¼ojn el Papua Novgvineo, Maroko, Ruando, Burkino, Rusio, Alasko, Kostariko, Gvatemalo, Æilio kaj Barato. Dum la unua semajno ili intense studis Esperanton. Dum la postaj semajnoj ili lernis uzi komputilon, korespondi rete kaj krei hejmpaøojn. Jam dum la dua semajno ili ekkontaktis siajn geonklojn. La programon estris la iniciatintoj Bessie Schadee kaj Sylvain Lelarge. La instruistaro estis internacia: Antonio Leoni de Leon el Kostariko, Aleksander Melnikov el Rusio, Katalin Smideliusz el Hungario kaj Atilio Orellana Rojas el Argentino.

UEA premiis en la lasta vespero la kursanojn per la libro "Homaj rajtoj: demandoj kaj respondoj" kaj la instruistojn per "Lingva arto". La plej progresintaj kursanoj ricevis kiel ekstran premion membrecon en UEA.

Unu monaton post la fino de la kurso, Bessie Schadee kaj Sylvain Lelarge raportis, ke "duono de la grupo aktive uzas Esperanton kaj la aliaj iøis efikaj ambasadoroj kaj ankaý ili verþajne finfine aktive uzos Esperanton".

---

(c) Tiu æi paøo estas kreita de  GSM: +359 87 62-74-26