La 5-a klaso de la Ĝenerala Lernejo n-ro 1 en Biksado (Kovasna provinco, Rumanujo) partoprenis nacian konkurson, prezentante Projekton INTERKULTURO (ILEI/UEA), en kiu ĝi partoprenas. Rezulte ilia propono estas konsiderata la plej bona projekto kaj pro tio ili ĵus gajnis komput-laborejon, konsistanta el 5 komputiloj kun ligo al Interreto. La 25 gelernantoj memkompreneble tre feliĉiĝis pro tio, ĉar estante la unuaj aliĝintoj en la mondo en la interreta Kvazaŭlernejo "Tibor Sekelj", kie nun partoprenas 92 klasoj el ĉiuj kontinentoj, ĝis nun ili povis interrilati kun la alilandaj kamaradoj nur per malrapidega papera korespondado. En tiu lernejo jam ekde pluraj jaroj tre lerte agas la instruisto Mihai TRIFOI, kiu aranĝis tie eĉ etan E-muzeon. Vere ili meritas tian kuraĝigon kaj subtenon.

Por tiuj, kiuj volus gratuli aŭ kontakti la gajnintojn, ilia freŝa retadreso estas <pg024@xnet.ro>, kaj la paper-adreso: Scoala Generala Nr.1, RO-4038 BIXAD, Jud. Covasna, Rumanujo.

Estimata kolego,

nun, en la komenco de realigado de nia grava iniciato permesu al mi saluti vin en la nomo de la tuta estraro de ILEI, kaj speciale de la Lerneja Komisiono, samtempe dezirante al vi sukcesojn en via laŭdinda agado, kiu celas alproksimigi geknabojn de diversaj nacioj, rasoj, religioj kaj lingvoj.

Konsciu, ke vi estas pioniro de nobla ideo pri harmonia estonteco inda je la nomo de homo. Faru ĉion eblan por igi viajn lecionojn modelo de amika kunagado en toleremo kaj amo al la homfrato. Instruu la klasanojn en la spirito de reciprokaj respekto kaj helpemo. Permesu, ke denaska scivolemo kaj vigla fantazio plenigu la instruhorojn.

Konsciu, ke vi agadas ne sola, kolegoj en aliaj landoj kaj kontinentoj laboras fervore por efektivigi la saman celon: eduki infanojn por paca estonteco. Ili estas pretaj helpi vin, se vi laciĝus aŭ perdus la elanon.

Tiel same kun granda atento sekvas vian laboron kaj bonintence povas interveni (je via peto) la Komisiono kaj la Estraro, en kies nomo mi, prezidanto de ILEI, nun parolas.

Konsciu, ke la diferencoj inter niaj klasoj estas grandegaj. Dum por vi Interreto eble estas jam ĉiutaga banalaĵo, via kolego en Afriko instruas en lernejo sen vera konstruaĵo, en malkomfortaj cirkonstancoj.

Komprenigu al viaj lernantoj ke, malgraŭ kriaj diferencoj, bonaj homoj deziras ekkoni unu la alian, interamikiĝi kaj helpi laŭ siaj kapabloj.

Serĉu kontakton kun viaj kolegoj kaj instigu la klasanojn agi same.

Ne forgesu ke nur aktiva agado kondukas al sukceso kaj longdaŭraj scioj.

Oni preferas agemajn simplulojn ol pasivajn saĝulojn.

Sukcesplenan laboron deziras

Principe la unua laborperiodo iras de la nuna septembro (1999) ĝis la fino de februaro 2000.

A1) eklerno de la Internacia Lingvo (Esperanto), por plej baldaŭ interkomuniki kun alilandaj klasoj;

A2) publika sinprezento de ĉiu klaso, antaŭ la ceteraj klasoj de la kvazaŭlernejo "Tibor Sekelj";

A3) elekto de esplortemo kaj partneraj klasoj, por posta kunlaborado dum la dua periodo.

B1) Dum la dua laborperiodo (ekde marto ĝis aŭgusto 2000), surbaze de deziroj esprimitaj de la klasoj, kaj kompreneble konsiderante ilian lernejan ŝtupon, formiĝos la kunlaborontaj klas-ringoj, tio estas malgrandaj grupoj da klasoj, kiuj interŝanĝos materialojn kaj informojn pri la interkonsentita esplortemo.

B2) En ĉiu klaso la geknaboj prilaboros la tiel kolektitajn informojn kaj produktos montreblajn materialojn (bildojn, tekstojn, aŭdaĵojn) sendotajn por la fina laŭtema ekspozicio.

B3) Samtempe, dum la dua periodo, daŭros la lingva lernado, paralele kun la lingva praktikado.

1) OKULO, lernolibreto de Stefan MacGill kun bildoj de Monika Molnar (aparte ni havigos praktikajn informojn pri la favorpreza akirado).

2) JUNA AMIKO, internacia E revuo de ILEI por lernejanoj kaj komencantoj. Ĝi volas esti via presa parolilo, informu ĝin pri publigigindaj eventoj.

3) Kvazaŭlernejo "Tibor Sekelj" (Interreta adreso http://lps.uniroma3.it/kler).

4) Internacia Pedagogia Revuo (IPR), kun eseaj artikoloj kaj informaj rubrikoj por la instruistoj.

A) por reta poŝto:
INTERKULTURO <m.latorre@uniroma3.it>

B) por faksoj:
Projekto INTERKULTURO
Mauro La Torre
faksnum. +39 064452642

C) por normala (papera) poŝto:
Projekto INTERKULTURO
Mauro La Torre
Via Castro Pretorio 20
IT 00185 Roma (Italujo)

---

---

Indiĝenaj Popoloj estas la kuratoroj de netrotakseblaj naturaj kaj kulturaj valoroj.

Ili estas ankaŭ la portantoj de esencaj saĝo kaj scio. Kaj tamen tre malmultaj registaroj konsideras ilin egalrangaj partneroj, aŭ eĉ nur respektas iliajn elektojn aŭ apogas iliajn aspirojn.

La daŭranta ruinigo de iliaj vivmedioj, iliaj lingvoj kaj iliaj mondoj, domaĝas al ni ĉiuj. La Jardeko por la Indiĝenaj Popoloj, proklamita de UN (1995-2004) ŝajnas ne bremsi tiun negativan evoluon.

Malgraŭ tio, la Organizoj de Indiĝenaj Popoloj atingis rimarkindajn rezultojn dum la pasintaj jaroj!

Indiĝenaj Popolaj devis ĉiam batali por siaj rajtoj. Ĉie en la mondo, ili staras antaŭ similaj viv-minacaj defioj. Multaj Organizoj de Indiĝenaj Popoloj nun kunlaboras por teksi tutmondan reton, por inversigi la tajdon de detruo.

Ili konscias, ke pli intensa interŝanĝo de informoj, scioj kaj spertoj grave akcelus la disvastigon de kreemaj kaj efikaj alternativoj kaj tiel grave utilus al ili ĉiuj. Tamen, libera komunikado inter Indiĝenaj Popoloj estas ankoraŭ limigita.

La manko de unu komuna lingvo kaj limigita aliro al moderna komunikado ludas decidan rolon en tio. La indiĝenaj popoloj dependas, por siaj interkulturaj kontaktoj, grandparte je tradukistoj kaj interpretistoj, kio kaŭzas konsiderindan perdon de tempo, mono kaj nuancoj. La uzo de ponto-lingvoj (ekzemple la angla, hispana, franca, aŭ rusa...) ne prezentas kontentigan alternativon je monda nivelo. Kiel la aferoj statas nun, reprezentantoj de Indiĝenaj Popoloj ofte komunikas nur kun tiuj kiuj kapablas paroli la saman pontolingvon.

Do, kiel ŝanĝi tion?

La projekto Indiĝenaj dialogoj (ID) celas fortigi la Organizojn de Indiĝenaj Popoloj, disponigante al ili la rimedojn por plena kaj rekta komunikado inter ili.

La kombino de Esperanto kaj modernaj komunikadaj sistemoj malfermos vojon por optimuma uzo kaj solida vastigo de internaciaj indiĝenaj retoj.

Por atingi altkvalitan komunikadon je malaltaj kostoj, la kontaktpersonoj de Organizoj de Indiĝenaj Popoloj devus lerni:

- paroli kaj skribi Esperanton flue;

- uzi fakson kaj retpoŝton efike;

- enkonduki la uzon de tiuj kapabloj interne de siaj Organizoj.

Por ebligi tion, la projekto ID ofertas tri-semajnajn kursojn kun utiligo de la plej bonaj instrumetodoj.

ID esperas trejni 250 delegitojn antaŭ la jaro 2005.

La unua kurso por 20 partoprenantoj okazis en Nederlando de la 29a de aŭgusto ĝis la 19a de septembro 1999.

- esti formintaj solidan kaj vastiĝantan reton de proksimume 200 organizoj, sen komunikadaj limoj, kaj tiel esti rompintaj la lingvajn barojn inter si.

- esti lernintaj unu de la alia, pere de (virtuala) Indiĝena Interkultura Universitato kiel, ekzemple, savi lingvon, observigi traktaton, protekti sian intelektan proprieton kaj sian naturan vivmedion.

- esti kreintaj Unuiĝintajn Indiĝenajn Naciojn, kiu akceptigus kaj observigus la Rajtojn de la Indiĝenaj Popoloj de la Mondo

- oni povas lerni regi Esperanton multe pli rapide kaj bone ol la anglan, kaj ID celas rapide estigi veran komunikadon inter la membroj de la reto;

- la neŭtraleco de Esperanto ebligas kontakton je bazo de egaleco kaj respektas la indiĝenajn lingvojn; elekto de la angla malavantaĝigus multajn ne-okcidentajn popolojn;

- Esperanto, dank' al ĝia sistemo de vortformado, estas pli taŭga por esprimi konceptojn ligitajn al certa kulturo, kaj novajn estiĝantajn per interkultura kunlaboro;

- fine, lerni Esperanton faciligas la akiron de aliaj fremdaj lingvoj.

Esperanto tiucele montriĝas ora ŝlosilo.

Oni povus kompari Esperanton al Lego (konstru-ludo kun briketoj ĉiel kombineblaj): simpla, facile uzebla, sed kun senfinaj ebloj. Ĝi prezentas nekontesteblajn avantaĝojn:

- ĝi estas surprize facile lernebla,

- ĝiaj gramatiko kaj prononco estas regulaj,

- novaj vortoj - tuj kompreneblaj - estas facile formeblaj laŭ deziro.

Post pli ol cent jaroj da intensa uzado fare de larĝa kosmopolita komunumo, ĝi nun estas vivanta lingvo kun riĉa literaturo. Ĝi estas libera de ĉia naciismo kaj estis projektita por kunligi la popolojn. Ĉiu kiu partoprenus Universalan Kongreson de Esperanto, estus konvinkita: 3500 delegitoj el 100 malsamaj landoj kaj eĉ ne unu interpretisto!

Sufiĉe multaj profesiaj retoj jam longtempe uzas Esperanton.

1. Tlingitoj el Alasko

2. Ŝoŝonoj (Lakotoj) el Usono

3. Majaoj el Gvatemalo

4. Tuaregoj el Burkina-Faso

5. Mapuĉoj el Ĉilio

6. Brunkaoj el Kostariko

7. Batvaoj el Ruando

8. Komioj el Rusio

9. Manipuraoj el Barato (Hinda Unio)

10. Bribrioj el Kostariko

11. Keĉuoj el Ekvadoro

12. Sameoj el Rusio

13. Toaripioj (Papuoj) el Nov-Gvineo

14. Binandereoj (Papuoj) el Nov-Gvineo

15. Garasiaoj el Barato

16. Amazirgoj (Berberoj) el Maroko

17. Ogonioj el Niĝerio

18. Dajakoj el Indonezio

19. Masaoj el Kenjo

20. Zooj el Majgaro, Bangladeŝo, Barato

21. Ŝoroj el Rusio

22. Nenetoj el Rusio

23. Mariskiŝoj el Rusio

24. Arunoj el Rusio

25. Kunaoj el Panamo

26. Aborigenoj el Aŭstralio

27. Ainoj el Japanio

28. Janomanioj el Brazilo

29. Ajmaraoj el Bolivio

30. Terenaoj el Argentino

31. Inuitoj el Kanado

32. Japukoj el Rusio

33. Teleutoj el Rusio

34. Kalinaoj el Gvajano

35. Kojkojoj el Sud-Afriko

36. Mansioj el Rusio

37. Kareloj el Rusio

38. Vepsoj el Rusio

39. Pigmeoj el Kamerunio

40. Seminoloj el Florido (Usono)

41. Maorioj el Nov-Zelando

42. ... el Buginvilo

43. ... el la Salomaj Insuloj

44. ... el la Filipinaj Insuloj

......... kaj aliaj!

- UEA (Universala Esperanto Asocio);

- Instituto por Lernado kaj Lingvoj Narwal;

- Nederlanda Centro por Indiĝenaj Popoloj NCIV;

- Internacia Instituto por Komunikado kaj Evoluo IICD;

- Institute for Global Education - Richard Schneider;

- Kris wordt vervolgd... - informoarkitektoj;

- Universitato de Amsterdam;

- Banko ASN;

- BankoTriodos;

- .........

- ĈU VI?

- Bessie Schadee & Sylvain Lelarge - Narwal

- Jose Carlos Morales: Brunkaa Indiano, membro de la Konsulta Grupo por la Internacia Jardeko por la Indiĝenaj Popoloj de la Mondo ĉe la Unuiĝintaj Nacioj

Certe ĝi estas tia, ĉar ĝi estas vere noviga, plena de potencialo kaj perfekte realigebla.

Vi povas partopreni en ĝi:

- enirante la vizion kaj kune realigante ĝin;

- kontaktigante nin kun simile agantaj individuoj kaj organizoj;

- igante vian entreprenon daŭre apogi nin finance;

- prezentante nin al potencialaj sponsoroj;

- "adoptante" unu el la partoprenantoj, pagante ties kotizon por unu aŭ pluraj kurso-tagoj;

- helpante nin konstrui interretan strukturon (aparataro, programaro, provizistoj kaj ttt-paĝo) kiu donos al la reto radikojn kaj flugilojn;

- financante vojaĝbiletojn de la partoprenantoj

- .........

Nia celo estas trovi ne-indiĝenajn organizojn, kiuj pretus financi ĉi tiun projekton plejparte.

a) Tio signifas apogi dum unu jaro unu (aŭ du) kontaktpersonojn de unu indiĝena organizaĵo per

b) retpoŝta korespondado dum kaj post lia/ŝia kurso (celante la plilernadon de Esperanto kaj la plibonigon de lia/ŝia tradukpovo);

c) tradukado dum la unua semajno de la kurso (vidu malsupre la datojn) de TTT-paĝo verkita de la nova "nevo" aŭ "nevino";

d) tradukado aŭ tradukhelpado de postaj aldonaĵoj aŭ novaj specifaj tekstoj dum tiu jaro (sciante ke, se la kvanto troiĝas, la ID-organizantoj povas trovi helpon);

e) daŭra reciproka informado kune kun la ID-organizantoj por pridiskuti la progresojn;

f) respekto de la konfidenco.

a) Kompreni la ID-vizion kaj subtenemi ĝin;

b) Havi la materialon kaj la kapablon por bonkvalite retpoŝti;

c) Havi bonan pedagogian senton;

d) Paroli la pontlingvon de sia nevo aŭ nevino por pli bona kompreno de la lernprocezo kaj por kapabli traduki;

e) Havi la tempon (nepre dum la unua semajno de la kurso);

f) Verki pontlingve kaj esperante mallongan prezenton de si mem (maksimume unu duonpaĝo, kaj kun foto).

a) Per daŭra informado pri la bonfarto de la projekto (atingaĵoj pro la projekto, novaj kunlaborantaj popoloj, disvolviĝo de la projekto, ktp);

b) Per tuja (re)ag(ad)o kiam onklo aŭ onklino helpon aŭ konsilon petas;

c) Per konsideri ilin anojn de la teamo, kaj atenti iliajn sugestojn.

1) De la 29-a de aŭgusto ĝis la 18-a de septembro 1999

2) De la 21-a de novembro ĝis la 12-a de decembro 1999

3) De la 21-a de majo ĝis la 11-a de junio 2000

4) De la 6-a ĝis la 26-a de aŭgusto 2000

- Nomo:

- Antaŭnomo:

- Adreso:

- Telefonnumero:

- Faksnumero:

- Retpoŝta adreso:

- Okupo:

- Sperto kiel E-parolanto:

- Sperto kiel (profesia aŭ neprofesia) instruisto:

- Lingvoj (flue) parolataj:

Mi volonte onkliĝas por la unua/ dua/ tria kurso.

Kiel oni povas imagi, Bessie Schadee kaj Sylvain Lelarge renkontis ne nur simpation sed ankaŭ fortajn dubojn pri la realigebleco de la projekto, kiam ili komencis prezenti ĝin al eblaj partneroj. Tamen jam en oktobro 1998 la Estraro de UEA decidis apogi la projekton kaj asignis al ĝi aŭspiciojn de UEA. Esperantistoj en pli ol dek landoj envolviĝis en ID ekz. per tradukado de kursotekstoj kaj kiel "geonkloj", kiuj rete korespondas kun la kursanoj por ke ili spertiĝu en la lingvouzo.

La nelacigeblaj gvidantoj de Narwal sukcesis varbi por la projekto plurajn ne-Esperantajn partnerojn kaj sponsorojn.

La unua kurso estis la unua granda sukceso de la projekto. Ĝi havis 22 lernantojn. Ili reprezentis indiĝenajn organizaĵojn el Papua Novgvineo, Maroko, Ruando, Burkino, Rusio, Alasko, Kostariko, Gvatemalo, Ĉilio kaj Barato. Dum la unua semajno ili intense studis Esperanton. Dum la postaj semajnoj ili lernis uzi komputilon, korespondi rete kaj krei hejmpaĝojn. Jam dum la dua semajno ili ekkontaktis siajn geonklojn. La programon estris la iniciatintoj Bessie Schadee kaj Sylvain Lelarge. La instruistaro estis internacia: Antonio Leoni de Leon el Kostariko, Aleksander Melnikov el Rusio, Katalin Smideliusz el Hungario kaj Atilio Orellana Rojas el Argentino.

UEA premiis en la lasta vespero la kursanojn per la libro "Homaj rajtoj: demandoj kaj respondoj" kaj la instruistojn per "Lingva arto". La plej progresintaj kursanoj ricevis kiel ekstran premion membrecon en UEA.

Unu monaton post la fino de la kurso, Bessie Schadee kaj Sylvain Lelarge raportis, ke "duono de la grupo aktive uzas Esperanton kaj la aliaj iĝis efikaj ambasadoroj kaj ankaŭ ili verŝajne finfine aktive uzos Esperanton".

---

(c) Tiu æi paøo estas kreita de  GSM: +359 87 62-74-26